Έλλη Καλοκαιρινού: «Οι δήμοι έχουν ανάγκη από όραμα και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση»

Συναντήσαμε την Αρχιτέκτονα Μηχανικό και νικήτρια ενός εκ των βραβείων «Οικόπολις» Έλλη Καλοκαιρινού στο γραφείο της στον Άλιμο. Μας μίλησε για τη βράβευσή της, τη συμμετοχή της στη μελέτη του BGS  με θέμα τον «Περιβαλλοντικό θόρυβο στα Σχολεία» και την ανάγκη κατασκευών φιλικών προς το περιβάλλον, ενώ εξέφρασε την άποψή της για την αξιοποίηση του χώρου του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό.

Συνέντευξη στη Νάνσυ Φαναρά.

[Π]: Η διπλωματική σας εργασία με θέμα: «Εναλλακτικές προσεγγίσεις αναπλάσεων για την πόλη του σήμερα, Μια οικογειτονια στο Βοτανικό» κέρδισε τον περασμένο Μάιο ένα από τα βραβεία Οικόπολις 2011. Μιλήστε μας λίγο για την εργασία σας.

[Ε.Κ.]: Η εν λόγω εργασία αντιπαραθέτει τις σημερινές επεμβάσεις σε κεντρικές περιοχές πόλεων, προτείνοντας μία εναλλακτική προσέγγιση ολοκληρωμένου σχεδιασμού μέσα από την εύπλαστη κλίμακα της γειτονιάς.

Έπειτα από καταγραφή στοιχείων, ανάλυση αρχών και παράθεση χαρακτηριστικών της βιώσιμης πόλης με επίκεντρο τη γειτονιά, έγινε πρόταση αναβάθμισης της περιοχής του Προφήτη Δανιήλ στο Βοτανικό. Τελικό παραδοτέο της εργασίας, μία στρατηγική μεθοδολογία που σχετίζεται με τη βέλτιστη αξιοποίηση του αστικού χώρου καθώς και τη βελτίωση του μικροκλίματος και της ποιότητας κατοίκησης κάθε γειτονιάς, ως αυτόνομο λειτουργικό κύτταρο, αλλά και ως στοιχείο του «όλου» που συγκροτεί τον ιστό της βιώσιμης πλέον πόλης.

 [Π]: Ποιος ο χαρακτήρας και ο στόχος των βραβείων «Οικόπολις»;

[Ε.Κ.]: Τα Βραβεία Περιβαλλοντικής Ευαισθησίας ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ επιδιώκουν να συμβάλλουν στη προβολή και στην αναγνώριση της έμπρακτης και αυξημένης περιβαλλοντικής ευαισθησίας των Φορέων της Πολιτείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Επιχειρήσεων, των Επιστημονικών και Ερευνητικών Ιδρυμάτων και των Μέσων Ενημέρωσης.

[Π]: Πρόσφατα συμμετείχατε σε μία μελέτη του BGS  με θέμα τον «Περιβαλλοντικό θόρυβο στα Σχολεία». Ποιοι συμμετείχαν στη μελέτη και ποια τα συμπεράσματά της;

[Ε.Κ.]: Η διεπιστημονική μελετητική  ομάδα εργασίας του BGS (Σύνδεσμος Αποφοίτων Βρετανικών Πανεπιστημίων) που απαρτίζεται από ψυχολόγους, κοινωνιολόγο, νομικό, πολεοδόμο,  μηχανικό περιβάλλοντος, αρχιτέκτονες, δημοσιογράφο και αρχιτέκτονα τοπίου έχει εργασθεί, σε εθελοντική βάση, τους τελευταίους δέκα περίπου μήνες διερευνώντας τις επιπτώσεις του περιβαλλοντικού θορύβου στα παιδιά.

Σε ψυχολογικό επίπεδο διαπιστώθηκε ότι ο περιβαλλοντικός θόρυβος είναι μία τεράστια απειλή για την υγεία μας και αυτή των παιδιών μας. Συγκεκριμένα, εκνευρισμός, δυσφορία, απώλεια ακοής, έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, ψυχολογικές διαταραχές, ακροαστική κόπωση, επιθετική συμπεριφορά, διαταραχές ύπνου, δυσάρεστες ορμονικές αντιδράσεις, μειωμένη απόδοση στη δουλειά και στο σχολείο, αλλά και προβλήματα επικοινωνίας είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα.

Η μελέτη ασχολήθηκε εκτενώς με το ερώτημα αν πραγματικά υπάρχουν λύσεις στο πρόβλημα του περιβαλλοντικού θορύβου, σε επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
Η ομάδα στην οποία συμμετείχα κατέδειξε τις εξής λύσεις : 1) η πολεοδομική οργάνωση και ο πολεοδομικός σχεδιασμός που συμπεριλαμβάνει και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις 2) η αρχιτεκτονική οργάνωση των λειτουργιών ενός κτιρίου μέσα στον χώρο και ο κτιριακός σχεδιασμός 3) οι τεχνικές λύσεις για ηχοπροστασία με ηχοαπορροφητικά υλικά και με ηχοπετάσματα.

Γενικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι αν και ο θόρυβος έχει χαρακτηρισθεί ως ο «εφιάλτης του σύγχρονου ανθρώπου», η ελληνική πολιτεία αλλά και η κοινωνία μας γενικότερα δεν έχουν ενδιαφερθεί καθόλου στο παρελθόν για το πρόβλημα του περιβαλλοντικού θορύβου.

[Π]: Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τη δουλειά σας;

[Ε.Κ.]: Φυσικά, όπως όλες τις δουλειές. Τα τελευταία δύο χρόνια οι περισσότερες δουλειές αφορούν στην τακτοποίηση ημιυπαίθριων χώρων και στα αυθαίρετα. Όλη αυτή η κατάσταση υποβαθμίζει τη δουλειά του αρχιτέκτονα την οποία ούτως ή άλλως στην Ελλάδα είθισται να συγχέουν με αυτήν του πολιτικού μηχανικού.

[Π]: Ποιος είναι ο ρόλος του αρχιτέκτονα σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο κακόγουστος δεδομένης και της κρίσης;

[Ε.Κ]: Για να γίνει κάτι καλόγουστο δε χρειάζονται πολλά χρήματα αλλά ολοκληρωμένος αρχιτεκτονικός σχεδιασμός. Δυστυχώς, η κακογουστιά σε αυτήν την πόλη δεν είναι κάτι καινούργιο. Η αρχιτεκτονική της πόλης υποβαθμίστηκε μεταπολεμικά και ειδικότερα τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, με το φαινόμενο της αντιπαροχής, όταν λόγω της τεράστιας συσσώρευσης πληθυσμού, οξύ ήταν το στεγαστικό ζήτημα.  Σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν και οι αυθαίρετες κατασκευές. Μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η ελληνική αρχιτεκτονική βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά από νέες προκλήσεις και ο ρόλος του αρχιτέκτονα είναι ιδιαίτερος.

[Π]: Πολλή συζήτηση γίνεται εδώ και χρόνια σχετικά με την αξιοποίηση του χώρου του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Ποια η άποψή σας; Πώς κρίνετε τη μελέτη του Πολυτεχνείου;

[Ε.Κ.]: Νομίζω ότι η αλήθεια σχετικά με το Πάρκο που θα δημιουργηθεί βρίσκεται κάπου στη μέση. Πρέπει να υπάρχει πράσινο, αλλά και χώροι ήπιας αναψυχής.  Χρειάζεται να γίνει αξιοποίηση του υπάρχοντος κτηριακού δυναμικού, να εξαφανιστούν οι περιφράξεις και να γίνει σύνδεση του πάρκου με το θαλάσσιο μέτωπο. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στις χρήσεις γης και την οργάνωση της μεγάλης έκτασης έτσι ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης για τους κατοίκους όλου του λεκανοπεδίου.  Όσοι επιχειρηματίες εκμεταλλευτούν κάποιο χώρο/κτήριο οφείλουν να έχουν μερίδιο ευθύνης για τη συντήρηση του πάρκου. Νομίζω ότι το Πολυτεχνείο έχει κάνει μία πολύ καλή δουλειά.

[Π]: Πιστεύετε στην ομοιομορφία στην αρχιτεκτονική; Θα έπρεπε δηλαδή όλα τα κτήρια της πόλης να έχουν την ίδια περίπου μορφή, όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες;

[Ε.Κ]: Όχι, δεν είμαι υπέρ της ομοιομορφίας, αν και η κακογουστιά πρέπει να εκλείψει. Αυτό που έχει ανάγκη η πόλη είναι να γίνονται δημιουργικές κατασκευές, φιλικές προς το περιβάλλον.

[Π]: Πώς κρίνετε την αρχιτεκτονική των σπιτιών των νοτίων προαστίων;

[Ε.Κ]: Δεν είναι τόσο κακή. Υπάρχουν κάποια αξιόλογα κτήρια. Αν και ποτέ δεν κατάλαβα ποιος είναι ο λόγος να έχεις πισίνα σε ένα σπίτι που είναι δίπλα στη θάλασσα. Αυτό που παρατηρείται στις περιπτώσεις των μονοκατοικιών είναι ότι δίνουν ιδιαίτερη σημασία στον ιδιωτικό χώρο με αποτέλεσμα να απομονώνονται από τη γειτονιά. Έτσι ο άνθρωπος έχει χάσει τη σχέση του με το δημόσιο χώρο.

[Π]: Ο δήμος Αλίμου, στον οποίο έχετε το γραφείο σας, υποστηρίζει κατασκευές φιλικές στο περιβάλλον;

[Ε.Κ]: Ναι, η αλήθεια είναι πως έχει κάνει κάποιες κινήσεις, οι οποίες είναι προς το παρόν μεμονωμένες. Οι περισσότεροι δήμοι της Αττικής με κάποιες εξαιρέσεις όπως αυτόν της Ελευσίνας, δεν έχουν επιδείξει μεγάλη περιβαλλοντική ευαισθησία. Χρειάζεται όραμα και άνθρωποι που να γνωρίζουν καλά το θέμα ώστε να συμβουλεύουν διαρκώς τον εκάστοτε δήμαρχο.

[Π]: Ποια η σημασία του αρχιτεκτονικού τουρισμού; Τι αποκομίζει ένας αρχιτέκτονας από ένα ταξίδι;

[Ε.Κ.]: Αδιαμφισβήτητα, από ένα ταξίδι παίρνει κανείς πολλές ιδέες, κυρίως όμως σχετικά με τη χρήση νέων υλικών και τεχνολογιών αλλά και με την οργάνωση του αστικού χώρου. Ωστόσο, δεν μπορεί να εφαρμοστεί αυτούσιο ότι βλέπουμε στο εξωτερικό λόγω διαφορετικών συνθηκών, π.χ. καιρικών ή της έντονης σεισμογένειας της χώράς μας, κ.λ.π.

[Δημοσιεύεται στο ΠΑΛΜΟΡΑΜΑ 213/19.11.2011]